اهمیت استفاده از ماشین‌آلات خط‌کشی در افزایش ایمنی ترافیک شهری
ربا گسترش روزافزون شهرها و افزایش ترافیک، اهمیت استفاده از ماشین‌آلات اجرای رنگ ترافیکی برای خط‌کشی دقیق، بادوام و ایمن بر سطح معابر شهری و بین‌شهری بیش‌ازپیش مورد توجه قرار گرفته است. این دستگاه‌ها نقش مهمی در افزایش ایمنی جاده، مدیریت جریان ترافیک و زیباسازی فضای شهری دارند. در این مقاله، به معرفی و مقایسه انواع دستگاه اجرای رنگ ترافیکی شامل مدل‌های گرم (ترموپلاستیک)، سرد و دوجزئی می‌پردازیم و شما را در انتخاب بهترین گزینه برای پروژه‌های شهری و جاده‌ای راهنمایی می‌کنیم.
این دستگاه‌ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دستگاه‌های اجرای رنگ ترافیکی سرد تک‌جزئی، دستگاه‌های اجرای رنگ ترافیکی دوجزئی و دستگاه‌های اجرای رنگ ترافیکی گرم. هر یک از این دسته‌ها دارای ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای خاص خود هستند که بسته به نیاز پروژه، شرایط محیطی و نوع مسیر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در ادامه، به مقایسه و معرفی انواع دستگاه‌های اجرای رنگ ترافیکی، ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر یک پرداخته و نکاتی کلیدی برای انتخاب مناسب‌ترین دستگاه بر اساس نیازهای پروژه ارائه خواهیم داد.
مقایسه کلی دستگاه‌های اجرای رنگ ترافیکی گرم، سرد تک‌جزئی و دوجزئی
روش اجرا و تجهیزات مورد نیاز
رنگ گرم (ترموپلاستیک): این محصول بر پایه رزین‌های هیدروکربنی، اگریگیت، دانه‌های شیشه‌ای و افزودنی‌های ویژه طراحی شده است. از ویژگی‌های بارز این محصول می‌توان به دوام و ماندگاری بالا، بازتاب نور مناسب و انعطاف پذیری عالی اشاره کرد. این رنگ‌ها به‌صورت پودر تهیه شده و قبل از اجرا تا دمای حدود ۱۸۰–۲۲۰ درجه سانتی‌گراد گرم می‌شوند تا به حالت مذاب درآیند. برای اجرای آن‌ها نیاز به تجهیزات خاصی مانند دیگ ذوب، مشعل گازی و دستگاه‌های مخصوص پاشش یا اسکرید است.
رنگ سرد: این محصول بر پایه رزین اکریلیک ترموپلاستیک طراحی و فرموله شده است. با توجه به نوع رزین بکار رفته در آن جهت خط کشی ترافیکی در مناطقی که دارای آب و هوای معتدل هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد (لطفاً جهت اطلاع از نوع رنگ ترافیکی متناسب با شرایط جوی مصرف کننده، با کارشناسان دیبا عمران تهاتر مشورت نمایید). از ویژگی‌های بارز این محصول می‌توان به مقاومت سایشی و جوی بسیار عالی، مقاومت در برابر چرک پذیری و ماندگاری بالا اشاره نمود. این رنگ‌ها به‌صورت مایع آماده بوده و بدون نیاز به گرم کردن، با استفاده از دستگاه‌های اسپری یا پمپ‌های فشار قوی اجرا می‌شوند. تجهیزات مورد نیاز ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر هستند.
رنگ دو جزئی: رنگ‌های ترافیکی دو جزئی اسپری/اسکرید سیستم‌های پلاستیک سرد بر پایه متیل متاکریلات طراحی و فرموله شده است. رنگ دوجزئی اسپری و اسکرید شامل جزء A (رنگ) و جزء B عامل پخت (پراکساید) است که هنگام اجرا به جزء A افزوده و سپس توسط دستگاه مخصوص اسپری و اسکرید اجرا می‌شود. از ویژگی‌های منحصر به فرد این رنگ می‌توان به مقاومت سایشی بسیار خوب، ماندگاری و دوام عالی و عدم حساسیت به شرایط دمایی در حین اجرا اشاره کرد. از دیگر ویژگی‌های مهم این رنگ امکان اجرا در ضخامت‌های پایین است.
ضخامت، دوام و عمر مفید
رنگ گرم: ضخامت خطوط اجرا شده با این رنگ‌ها معمولاً بین ۱٫۵ تا ۶ میلی‌متر است که منجر به دوام بالا و مقاومت در برابر سایش می‌شود. عمر مفید این خطوط بین ۲ تا ۳ سال است.
رنگ سرد: ضخامت خطوط بین ۰٫۲ تا ۰٫۸ میلی‌متر بوده و در برابر سایش مقاومت کمتری دارند. عمر مفید آن‌ها حدود ۶ ماه تا ۱ سال است.
رنگ دو جزئی: ضخامت خطوط پس از اجرا این رنگ‌ها معمولاً بین ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ میکرون است که منجر به دوام بالای رنگ دو جزئی در برابر سایش می‌شود و همچنین به واسطه دوام بالای این رنگ‌ها، عمر مفید این خطوط نیز بین ۲ تا ۳ سال متغیر است.
سرعت خشک شدن و بازگشایی مسیر
رنگ گرم: پس از اجرا، به‌سرعت سرد و سخت می‌شوند و امکان بازگشایی مسیر در مدت زمان کوتاهی (کمتر از پنج دقیقه) فراهم می‌شود.
رنگ سرد: زمان خشک شدن آن‌ها بیشتر است و معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول می‌کشد تا مسیر قابل استفاده باشد.
رنگ دو جزئی: این رنگ‌ها به طور معمول بین ۱۰ الی ۳۰ دقیقه زمان برای خشک شدن کامل نیاز دارند و پس از آن زمان محل اجرا قابل استفاده می‌باشد.
هزینه اجرا و نگهداری
رنگ گرم: هزینه اولیه تجهیزات و مواد بالاتر است، اما به دلیل عمر طولانی‌تر، در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.
رنگ سرد: هزینه اولیه کمتر است، اما به دلیل نیاز به تجدید مکرر، ممکن است در بلندمدت هزینه‌های بیشتری ایجاد کند.
رنگ دو جزئی: اگرچه هزینه تجهیزات و مواد در ابتدا بیشتر است، اما به‌واسطه‌ی دوام بالاتر، در بلندمدت صرفه اقتصادی بیشتری دارند.
محدوده کاربرد
رنگ گرم: مناسب برای بزرگراه‌ها، جاده‌های بین‌شهری، فرودگاه‌ها و مناطقی با ترافیک سنگین است.
رنگ سرد: مناسب برای پارکینگ‌ها، خیابان‌های فرعی، مناطق با ترافیک کم و پروژه‌های موقت است.
رنگ دو جزئی: گزینه‌ای مطمئن برای مسیرهای پرتردد مانند بزرگراه‌ها، جاده‌های برون‌شهری، مناطق با حجم بالای ترافیک می‌باشد.
بازتاب نور و دید در شب
رنگ گرم: به دلیل استفاده از دانه‌های شیشه‌ای، بازتاب نور بالایی دارند و دید در شب را بهبود می‌بخشند.
رنگ سرد: بازتاب نور کمتری دارند، اما در برخی فرمولاسیون‌ها می‌توان با افزودن مواد خاص، بازتاب را افزایش داد.
رنگ دو جزئی: با بهره‌گیری از دانه‌های شیشه‌ای، نور را به‌خوبی منعکس می‌کند و موجب افزایش دید در شب می‌شود.
ماشین‌آلات اجرای رنگ ترافیکی گرم (ترموپلاستیک)
دستگاه اسپری ترموپلاستیک (Thermoplastic Spray Machine)
این دستگاه رنگ مذاب را با استفاده از سیستم پاشش تحت فشار، به‌صورت یکنواخت روی سطح اعمال می‌کند. ضخامت لایه رنگ معمولاً بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میکرون است. از این دستگاه برای خط‌کشی‌های سریع در مسیرهای شهری، خطوط عابر پیاده و مناطق با ترافیک متوسط استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، در پروژه‌های نوسازی خطوط خیابان‌های مرکزی شهر، این دستگاه به دلیل سرعت و دقت بالا، گزینه‌ای مناسب است.
دستگاه اسکرید ترموپلاستیک (Thermoplastic Screed Machine)
دستگاه اسکرید رنگ مذاب را از طریق یک جعبه تیغه‌ای (screed box) به‌صورت یکنواخت روی سطح می‌ریزد. این روش امکان اعمال رنگ با ضخامت بالا (تا ۶۰۰۰ میکرون) را فراهم می‌کند که منجر به افزایش دوام و ماندگاری خطوط می‌شود. از این دستگاه در بزرگراه‌ها، تقاطع‌ها و مناطق با ترافیک سنگین استفاده می‌شود. برای مثال، در خط‌کشی مجدد بزرگراه‌های بین‌شهری، استفاده از دستگاه اسکرید به دلیل ایجاد خطوط با کیفیت و دوام بالا، توصیه می‌شود.
دستگاه اکسترودر ترموپلاستیک (Thermoplastic Extruder Machine)
دستگاه اکسترودر رنگ مذاب را از طریق یک قالب خاص با فشار بالا روی سطح اعمال می‌کند که منجر به ایجاد خطوط برجسته و با ضخامت دقیق می‌شود. این روش برای ایجاد خطوط هشداردهنده، مانند خطوط لرزاننده در حاشیه جاده‌ها، مناسب است. به‌عنوان مثال، در پروژه‌های ایمنی جاده‌ای لرزاننده‌های عرضی، استفاده از دستگاه اکسترودر برای ایجاد خطوط برجسته که به رانندگان هشدار می‌دهند، کاربرد دارد.
ماشین‌آلات رنگ ترافیکی سرد
ماشین‌آلات رنگ ترافیکی سرد برای اجرای رنگ‌های پایه آب و پایه حلال به کار می‌روند. این دستگاه‌ها در سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام بسته به ابعاد پروژه، دقت مورد نیاز و شرایط محل اجرا، کاربرد خاص خود را دارند.
ماشین اسپری دستی (Hand-Push Cold Spray Machine)
این دستگاه‌ها کوچک، سبک و اقتصادی هستند و با فشار دستی حرکت داده می‌شوند. ظرفیت مخزن آن‌ها محدود است و اغلب مجهز به پمپ هوای فشرده یا سیستم اسپری ساده‌اند. کاربرد اصلی آن‌ها در پروژه‌های کوچک، لکه‌گیری خطوط، یا فضاهای محدود مثل پارکینگ‌ها، کوچه‌ها یا مراکز خرید است. برای مثال، در یک پارکینگ چندطبقه که نیاز به نوسازی خطوط پارک دارد، این دستگاه ایده‌آل است؛ چون حمل‌ونقل آسان دارد و نیاز به تجهیزات جانبی زیادی ندارد.
ماشین اسپری خود کششی (Self-Propelled Cold Spray Machine)
این مدل با موتور بنزینی یا دیزلی حرکت می‌کند و بدون نیاز به دخالت مستقیم اپراتور از جلو حرکت می‌نماید. مناسب پروژه‌های متوسط در خیابان‌های شهری است. دقت بالاتری نسبت به مدل دستی دارد و اغلب دارای مخازن رنگ بزرگ‌تر و سیستم تنظیم ضخامت پاشش می‌باشد. شهرداری‌ها می‌توانند از این دستگاه جهت رنگ‌آمیزی مجدد خطوط ترافیکی معابر اصلی استفاده می‌کند، چون با سرعت و دقت بالا عملیات اجرا انجام می‌شود بدون اینکه نیاز به مسدود کردن کامل خیابان باشد.
ماشین اسپری نصب‌شده روی خودرو (Truck-Mounted Cold Paint Machine)
این دستگاه‌ها روی وانت یا کامیون نصب می‌شوند و مناسب پروژه‌های بزرگراهی، جاده‌های بین‌شهری یا فرودگاه‌ها هستند. توانایی اجرای هم‌زمان چند خط با دقت بالا و سیستم هدایت کامپیوتری یا GPS از ویژگی‌های مهم آن‌هاست. معمولاً مجهز به سیستم اسپری اتومات، مخازن بزرگ رنگ و دانه شیشه‌ای هستند. به‌عنوان‌مثال، شرکت پیمانکار راه‌سازی برای اجرای خطوط طولی در اتوبان تهران – ساوه از این ماشین استفاده می‌کند که امکان پاشش یکنواخت در سرعت بالا را دارد و در هر روز چندین کیلومتر خط‌کشی انجام می‌دهد.
ماشین‌آلات رنگ ترافیکی دو جزئی
برای اجرای رنگ‌های دو جزئی مانند MMA ، استفاده از ماشین‌آلات تخصصی ضروری است. این دستگاه‌ها بسته به نوع پروژه، شرایط اجرایی و میزان دقت مورد نیاز، در دو گروه اصلی دسته‌بندی می‌شوند و هرکدام قابلیت‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
ماشین آلات رنگ ترافیکی دو جزئی به روش اسپری
این دستگاه می‌تواند در سه مدل ارائه شود، دستگاه‌های کوچک که به صورت دستی جا به جا می‌شوند و سیستم پاشش آن به صورت ایرلس می‌باشد، دستگاه‌های اسپری خود کششی، به این صورت که این دستگاه‌ها به موتور مجهز بوده و بدون دخالت مستقیم اپراتور به طور خودکار حرکت می‌کنند و مناسب پروژه‌هایی با ابعاد متوسط مانند خیابان‌ها و معابر شهری می‌باشند.
در نهایت دستگاه‌های نصب شده بر روی وانت و کامیونت که برای انجام پروژه‌هایی در مقیاس بزرگ مانند خیابان‌ها، معابر شهری اتوبان‌ها، آزادراه‌ها و جاده‌های بین شهری طراحی شده‌اند مزیت این نوع دستگاه دارا بودن مخازن با ظرفیت‌های بالاست که به مجری این امکان را می‌دهد که در مسافت‌های طولانی اقدام به خط کشی نماید.
ماشین آلات اجرای رنگ دو جزئی به روش اسپری قابلیت اعمال ضخامت بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میکرون را دارا می‌باشند.
ماشین آلات رنگ ترافیکی دو جزئی به روش اسکرید
این ماشین آلات به صورت ماشین خود کششی اسکرید و ماشین اسکرید نصب شده بر روی خودرو ارائه می‌شوند.
این دستگاه می‌تواند در دو مدل کلی ارائه شود. دستگاه‌های اسپری خود کششی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با برخورداری از موتور محرک، بدون نیاز به هدایت مستقیم اپراتور به‌صورت خودکار حرکت می‌کنند. این ویژگی آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های با مقیاس متوسط، مانند خیابان‌ها و معابر شهری تبدیل کرده است.
در مقابل، دستگاه‌هایی که بر روی خودروهایی مانند وانت یا کامیونت نصب می‌شوند، برای پروژه‌های بزرگ‌مقیاس از جمله خیابان‌ها، اتوبان‌ها، آزادراه‌ها و جاده‌های بین‌شهری کاربرد دارند. مزیت اصلی این نوع تجهیزات، برخورداری از مخازن بزرگ با ظرفیت بالا است که امکان اجرای خط‌کشی در مسیرهای طولانی را بدون نیاز به توقف‌های مکرر برای شارژ مجدد مواد فراهم می‌سازد.