به طور کلی رنگ‌های ﺗﺮاﻓیکی دوجزئی، ﻣﻮاد مایعی ﻫـﺴﺘﻨﺪ کـﻪ از دو ﺟـﺰء اصلی”رزین” و “ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺨﺖ ” تشکیل شده‌اند و از ﻟﺤـﺎظ ﻣﺎﻫیـﺖ و ﻧﺤـﻮۀ اﺟـﺮا ﺑـﺮ اﺳـﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد (EN 1871) ﺑﻪ ﮔﺮوه رنگ‌های ﺳﺮد ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ. انواع رنگ ترافیکی دو جزئی ﻋﻤـﺪﺗﺎً ﺗﻮﺳﻂ سیستم ﭘﺎﺷﺶ اﺳﭙﺮی ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﺎده اﺟﺮا می‌گردند. از ﺟﻤﻠـﻪ تفاوت‌های ﻋﻤـﺪه رنگ‌های دو جزئی ﺑﺎ رﻧﮓ ﺳﺮد معمولی می‌توان به نیازمندی کمتر آن به تجهیزات ﺧﺎص اﺟﺮا اشاره کرد. سیستم‌های ﭘﺎﺷﺶ رنگ‌های ترافیکی دو جزئی ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ دو ورودی ﻣﻮاد می‌باشد و اﺧﺘﻼط اﺟﺰاء ﺑﺎ یکدیگر در دﻫﺎﻧﻪ پیستوله ﭘﺎﺷﺶ ﺻﻮرت می‌گیرد. ﭘﺲ از اﺟﺮای ﻣﻮاد، فیلم پیوسته و ﺟﺎﻣﺪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم فرایندهای شیمیایی تشکیل می‌شود.
رزین‌های مصرفی مواد خط کشی دو جزئی
رزین‌های مصرفی رنگ‌های ترافیکی دو ﺟﺰﺋـی ﺑـﻪ دو ﻧـﻮع ﺗﺮﻣﻮﺳـﺖ و ﺗﺮﻣﻮﭘﻼﺳـﺖ تقسیم می‌شوند. عمده‌ترین رزین‌های دو جزئی ﺗﺮﻣﻮﺳﺖ ﻣورد ﻣﺼﺮف در خط‌کشی راه‌ها ﺑﻪ ترتیب عبارت‌اند از: رزین‌های اپوکسی، پلی اﺳﺘﺮ، پلی اوره و پلی‌یورتان. رزین‌های پلی متیل متاکریلات یا “ﭘﻼﺳﺘیک ﺳﺮد ” ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺗﺮﻣﻮﭘﻼست‌ها ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ. ایـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﻣـﻮاد در اﺛـﺮ ﺣﺮارت ﻣﺠﺪداً ذوب ﺷﺪه و ﭘﺲ از ﺳﺮد ﺷﺪن ﺟﺎﻣﺪ و ﺳﺨﺖ می‌شوند.
نظر ﺑﻪ این که ﻣﻮاد دو جزئی خط کشی ﺑﻪ ﮔﺮوه رنگ‌های ﺳـﺮد ﺗﻌﻠـﻖ دارﻧـﺪ، اکﺜـﺮ آزمون‌ها و روش‌های کﻨﺘﺮل خط کشی‌های اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ این ﻣﻮاد ﻣﺸﺎﺑﻪ آزﻣﻮنﻫﺎی ﻣﺘـﺪاول ﺑﺮای رﻧﮓ ﺳﺮد اﺳﺖ. ﻟﺬا در این مطلب به طور اختصاصی ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﻋﻤﺪه ﻣـﻮاد دو ﺟﺰﺋـی کﻪ ﻣﺼﺮف بیشتری دارﻧـﺪ، ﭘﺮداﺧﺘـﻪ می‌شود که عبارت‌اند از:
پلی اﺳﺘﺮﻫﺎ
پلی اوره
پلی‌یورتان اﺻﻼح ﺷﺪه
متیل متاکریلات
مواد خط کشی اپوکسی
ﻣﻮاد دو ﺟﺰﺋﯽ اﭘﻮﮐﺴﯽ در اواﯾﻞ دﻫﻪ ۱۹۷۰ ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﺮای خط کشی جاده‌ها ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣـﻮاد ﻋﻤﻮﻣـﺎً دارای دوام و ﻣﺎﻧـﺪﮔﺎری ﻣﻨﺎﺳـﺐ، ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺳﺎﯾـﺸﯽ ﺧﻮب، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ به‌کارگیری ﺑﻪ روش اﺳﭙﺮی و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﻧﻮع ﺳﻄﺢ آﺳﻔﺎﻟﺖ و ﺑﺘﻦ می‌باشد. ﺟﺰء ﻧﺨﺴﺖ ﺣﺎوی رزﯾﻦ، ﭘﯿﮕﻤﻨﺖ، پرکننده‌ها و دانه‌های شیشه‌ای و ﺟـﺰء دوم ﺣﺎوی ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺨﺖ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ. ﻧﺴﺒﺖ رزﯾﻦ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺨﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﺪودۀ ۱ به ۱ ﺗﺎ ۵ به ۱ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ.
زﻣﺎن ﭘﺨﺖ خط کشی‌های اﭘﻮﮐﺴﯽ
زﻣﺎن ﭘﺨﺖ خط‌کشی‌های اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدی از ﻗﺒﯿـﻞ ﻧـﻮع ﻋﺎﻣـﻞ ﭘﺨﺖ و دﻣﺎی روﯾﻪ راه در زﻣﺎن اﺟﺮا ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد زﻣﺎن ﭘﺨﺖ ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺑﻪ ۴۰ دﻗﯿﻘﻪ ﻫﻢ می‌رسد و در ﻣﻘﺎﺑﻞ اپوکسی‌های ﺳﺮﯾﻊ ﭘﺨﺖ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎ زﻣﺎن ﭘﺨـﺖ ۳۰ ﺛﺎﻧﯿـﻪ ﻫـﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ ﻣﻮاد گران‌تر ﺑـﻮده و ﻋﻤـﺮ ﻣﻔﯿـﺪ ﮐﻤﺘـﺮی ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﯾﺮ اپوکسی‌ها دارﻧﺪ.
برای حصول ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ، ﺳﻄﺢ روﺳﺎزی ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً ﺗﻤﯿﺰ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع رﻧﮓ در ﻣﻘﺎﺑﻞ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ، ﺑﺮای ﺗﻤﯿﺰ ﮐﺮدن ﺳﻄﺢ می‌توان از اﺳﭙﺮی آب ﮔﺮم در دﻣﺎی ۶۰ درﺟﻪ سانتیگراد و ﻓﺸﺎر ۱۳۸۰۰ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دو ﺟﺰﺋﯽ ﺑـﻮدن، رنگ‌های اﭘﻮﮐـﺴﯽ را نمی‌توان ﺑـﺎ ﺗﺠﻬﯿـﺰات ﻣﺘـﺪاول خط کشی اﺟﺮا ﮐﺮد و ﺑﺮای اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻﺗﯽ ﺑﺎ دو ﻣﺨﺰن ﻣﺠﺰا می‌باشد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﺮ ﮐﺪام از اﺟﺰاء، اﺧـﺘﻼط ﻣـﻮاد در دﻫﺎﻧـﻪ اﺳـﭙﺮی ﭘﺎﺷـﺶ اﻧﺠـﺎم می‌گیرد ﺗﺠﻬﯿﺰات اﺟﺮا دارای ﯾﮏ ﻧﺎزل ﭘﺎﺷـﺶ آب ﭘـﺮ ﻓـﺸﺎر، ﯾـﮏ ﻧـﺎزل ﻫـﻮای ﻓـﺸﺮده و ﻧﻬﺎﯾﺘـﺎً نازل‌های اﺳﭙﺮی ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ و ﭘﺎﺷﺶ دانه‌های شیشه‌ای ﻫﺴﺘﻨﺪ. دو ﺟﺰء ﺗﺮﮐﯿـﺐ اﭘﻮﮐـﺴﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﻗﺒﻞ از ﭘﺎﺷﺶ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮﻧﺪ.
دوام مواد خط کشی اپوکسی
خط کشی‌های اﭘﻮﮐﺴﯽ ﻣﻮاد ﺑﺎدواﻣﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺿﻤﻦ اﯾﺠﺎد ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑـﻪ ﻫﺮ دو ﻧﻮع روﺳﺎزی آﺳﻔﺎﻟت و ﺑﺘﻦ، از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮﺧﻮردار می‌باشند. در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ زمستان‌های ﺳﺮد و ﭘﺮ ﺑﺮﻓﯽ دارﻧﺪ از ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ می‌توان ﺑﺮای خط‌کشی ﺟـﺎده اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. دوام اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ ﻣﻮاد خط‌کشی اﭘﻮﮐـﺴﯽ نتیجه ﺑﺮﻗﺮاری ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﺤﮑﻢ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮاد ﺑﺎ ﺳﻄﺢ روﺳﺎزی می‌باشد.
در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ رﻧﮓ ﮔﺮم، ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﺟﺮا ﮐﻤﺘﺮ ﺣﺴﺎس می‌باشند. ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﺑﺎ ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ را می‌توان در دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﺳﻄﺢ (ﺗﺎ ۲ درﺟﻪ سانتیگراد) و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﻮح روﺳـﺎزی ﮐﻤـﯽ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﯿﺰ اﺟﺮا ﮐﺮد از ﻣﺰاﯾﺎی اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮاد خط‌کشی ﻋﺪم ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺟﺮای ﻻﯾﻪ آﺳﺘﺮ می‌باشد در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ به جز کاربردهای ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺪود در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی، اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮاد ﺧﻂ ﮐﺸﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
مشکلات مواد خط کشی اپوکسی
ﯾﮑﯽ از متداول‌ترین ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ، ﻋـﺪم ﺛﺒـﺎت ﻓـﺎم رﻧﮕـﯽ آﻧﻬـﺎ اﺳـﺖ و ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮاد اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺗﺤﺖ اشعه UV نور ﺧﻮرﺷـﯿﺪ دﭼـﺎر رﻧـﮓ ﭘﺮﯾـﺪﮔﯽ و ﯾـﺎ گچی شدن می‌شوند.
ﯾﮏ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻌﻤﻮل دﯾﮕﺮ ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮاد خط‌کشی اﭘﻮﮐﺴﯽ وﺟﻮد دارد ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺷﺪن زﻣﺎن ﺧﺸﮏ ﺷﺪن آﻧﻬﺎ اﺳﺖ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ خط‌کشی ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮادی ﺗﺤﺖ ﺷـﺮاﯾﻂ ﺗﺮاﻓﯿﮑﯽ ﺳﻨﮕﯿﻦ، ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز محدودیت‌های اﺟﺮاﯾﯽ می‌شود. اپوکسی‌هایی ﺑﺎ زﻣـﺎن ﭘﺨـﺖ کوتاه‌تر ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﮐﻤﺘﺮ از دو دﻗﯿﻘﻪ ﺧﺸﮏ می‌شوند، وﻟﯿﮑﻦ اﯾـﻦ ﻣـﻮاد اغلب از ﻧﻮع ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ می‌باشند.
اپوکسی‌ها ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﮐﺜﺮ ﻣﻮاد خط کشی ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ، و ﻫﻤﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ را خط کشی‌های ﻣﺠﺪد ﻣﺤﺪود می‌سازد.